بررسی قصص قرآنی از دیدگاه اندیشمندان غربی و روشنفکران اسلامی با تأکید بر آراء و نظرات علامه طباطبایی

نوع مقاله : مقاله علمی‌تخصصی

نویسنده

دانش پژوه سطح 2 و 3 رشته کلام اسلامی مدرسه علمیه نواب

چکیده

بسیاری از فرهنگ‌ها و ادیان را می‌بینیم که آموزه‌ها و اهداف خود را در قالب داستان یا رمان به جامعه، القا می‌کنند. قرآن کریم نیز به عنوان عالی‌ترین گفتمان و کتاب دینی فرهنگ‌ساز، از این قاعده مستثنا نیست. در این کتاب نیز، قصص فراوانی در راستای اهداف و اغراض الهی بیان شده است؛ ولی از آنجا که برای داستان‌نویس، القای فرهنگ مورد قبول خودش  ملاک است، گاهی برای رسیدن به هدف خود از حقیقت دور می‌شود و به وادی تخیل می‌افتد تا آنجا که برای رسیدن به هدف خود، افسانه‌ها و اساطیر را بازگو می‌کند. حال، سؤال اینجاست که قرآن به عنوان کتاب آسمانی  چگونه عمل کرده است؟ آیا به وادی تخیل و تمثیل افتاده است؟
به دنبال این سؤال، به تحلیل و بیان دیدگاه‌های مختلف در این زمینه، اعم از دانشمندان غربی و روشنفکران معاصر پرداختیم که عمدتاً نظرات، به دو بخش شناختاری و غیر شناختاری تقسیم می‌شود. در بخش غیر شناختاری، سه زبان اسطوره و ابراز احساسات و نمادین مطرح شده است که با بررسی، به این نتیجه رسیدیم، هیچ کدام از این نظرات در مورد قصص قرآنی، قابل قبول نیست؛ چون بر اساس برهان‌هایی از قبیل نقض غرض و صفاتی از قبیل حکمت خداوند و صدق و حق‌بودن قرآن، زبان قرآن در تمام آنچه بیان کرده، حق و واقعیت است و تخیل و باطل در آن راهی ندارد.
در آخر، به بررسی و تحلیل نظر علامه طباطبایی در المیزان، به عنوان یک دانشمند و مفسر برجسته پرداختیم. آنچه از بیانات ایشان به دست آمد، این بود که ایشان هم، تمام قصص را واقعی می‌داند، اگرچه می‌فرماید در بیان قصص قرآن، از فنون مختلف زبانی و بیانی استفاده شده است؛ ولی این دلیل بر راهیابی کذب در قرآن نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها