مبانی کلامی مناظره با مخالفین از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام

نوع مقاله : مقاله علمی‌تخصصی

نویسندگان

1 دانش پژوه سطح 2 و 3 رشته کلام اسلامی مدرسه علمیه عالی نواب

2 دانش پژوه سطح 4 رشته تخصصی کلام مقارن مدرسه علمیه عالی نواب

چکیده

این مقاله در صدد پاسخ به این سوال به نگارش درآمده است که اهل بیت در مناظرات و مواجهات خود با دیگران اعم از مسلمان و غیرمسلمان با چه مبنا و روشی با آن ها به گفت وگو می پرداختند. روش بررسی در این نوشته، مراجعه به مناظرات و گفت وگوهای ایشان و توصیف آن ها است.
نتیجه این بررسی ها نشان می دهد ائمه در مناظره با بزرگان و صاحب منصبان از دلایل عقلی و برهانی بهره می جستند؛ لکن در گفت وگوها و بیاناتشان با عوام مردم که درک براهین عقلی و استدلالی برای آن ها سخت بوده، از روش موعظه و خطابه استفاده می نمودند و اگر شخصی از قبول حقایق خودداری می کرده است، با جدال احسن به او پاسخ می دادند. در برخی اوقات نیز با تحریک عواطف درونی و بیدار کردن فطرت، آنها را هدایت می نمودند.
همچنین، برای پاسخ به پرسش های آنان از ادله ای استفاده می کردند که برای آنها ملموس و قابل قبول باشد و نیازی به اثبات مقدمات دلیل نباشد، بلکه طرف مقابل امام، بدون تفکر و یا با اندک تأملی سخن امام را تصدیق کند.
مناظره با متخصصین و صاحب
منصبان، رعایت اصل اهم و مهم، دوری از مغالطه و نیرنگ زدن به طرف مقابل و استفاده از براهین عقلی و نقلی، برخی از مبانی و اصولی است که ائمه برای مواجهه و گفت وگو با مخالفین و پرسشگران استفاده می نمودند. 

کلیدواژه‌ها